Bernard Cornwell OSTATNIE KRÓLESTWO

Przeznaczenie jest wszystkim. Kiedy dziesięcioletni Osbert w 866 roku wraz z ojcem Uhtredem – eldormanem Bebbanburga, starszym bratem Uhtredem i wujem obserwował statki Duńczyków przepływające wzdłuż angielskiego wybrzeża w Northumbrii nie wiedział jeszcze, że trzy prządki splotły nić jego życia z mężczyzną, który lekko i zwinie, w zbroi i z mieczem w ręku przebiegał po wystawionych wiosłach. I który dzień później rzucił pod murami Bebbanburga głowę jego brata. Wstępując w miejsce zmarłego, przybrawszy jego imię na powtórnym chrzcie, młody Uhtred - przyszły dziedzic Bebbanburga - nie mógł się przecież spodziewać, że prawdziwym mężczyzną stanie się właśnie dzięki Wikingom i pośród nich.

„Ostatnie królestwo” to pierwsza powieść z cyklu „Wojny Wikingów” autorstwa Bernarda Cornwella. Akcja książki rozpoczyna się w 866 roku i opowiada historię najazdu Duńczyków na Anglię, widzianą oczyma młodego chłopca. Cofając się do wydarzeń z dzieciństwa, Uhtred próbuje z odległej perspektywy odtworzyć swoje uczucia i przemyślenia, wzbogacając niekiedy swoją opowieść wiedzą, która przyszła wiele lat później. Wychowany przez najeźdźców, zafascynowany ich stylem życia, religią, sztuką wojenną, z czasem staje się rozdarty między uczuciem do ludzi, którzy dali mu szczęśliwe dzieciństwo, a przeświadczeniem, że jako dziedzic Bebbanburga powinien walczyć po stronie Anglików, a zatem przeciwko Duńczykom.

Autor świetnie przedstawił proces dojrzenia młodego mężczyzny, kształtowania jego charakteru i przekonań. Wolność odczuwaną wśród Duńczyków - w świecie marzeń prawie każdego młodego chłopca, w którym nie trzeba się uczyć ani modlić, fizyczna praca jest traktowana jak zabawa i gdzie można podglądać i naśladować dorosłych wojowników - długo przeciwstawiał spętaniu w sieci nakazów i obowiązków, jakie nakładali na niego tak rodzice, jak i chrześcijańscy opiekunowie. Katolicyzm - rozmodlony, pełen zachwytu na cudami takimi jak sklejenie skorupek ostatnich jaj biednej wdowy, potępiający każdą formę cielesnej radości - jawi się zresztą dla Uhtreda jako religia głupców i słabeuszy, zwłaszcza że Bóg, który oczekuje tyle wyrzeczeń, długo nie daje Anglikom zwycięstwa nad poganami.

Choć Uhtred jest tu narratorem, widziani z jego perspektywy pozostali uczestnicy zdarzeń są równie pełnowymiarowi. Ich postacie autor buduje powoli, z wielu drobnych zdarzeń, by w rezultacie czytelnik otrzymał wyrazistych bohaterów, a nie kolejne imiona w fabule. Osoby nieobeznane z tym fragmentem historii angielskiej z notki zamieszczonej na końcu książki mogą się przy tym dowiedzieć, które postacie i wydarzenia w książce są prawdziwie. Sam Uhtred z Babbennerga jest natomiast swoistym hołdem oddanym przodkom autora, którzy – kilka wieków później – władali tą twierdzą.

W książce ciekawie przedstawione zostało życie w ówczesnej Anglii, zaś system stanowy, religia i obyczajowość Anglików przeciwstawiona została zwyczajom i wierzeniom ich duńskich najeźdźców. Warto podkreślić, że Cornwell zachował cenny umiar, budując nierzadko krwawe obrazy bez niepotrzebnej drastyczności – opisane przez niego męczeńska śmierć króla, ofiary dla zyskana przychylności Odyna czy bezpardonowa walka w murze tarcz są akuratne, a nie odrażające. Autor udowodnił mi przy tym, że batalistyczne powieści potrafią mnie porwać – nie pamiętam już, kiedy ostatnio z takim zainteresowaniem czytałam dokładny przebieg scen walk.

Napisane przystępnym, ale nie trywialnym językiem, nierzadko ironicznie humorystyczne, pełne zaskakujących zwrotów akcji dzieje życia chłopca, któremu przyszło dorastać pośród Wikingów w czasie duńskiego najazdu na Anglię. Można tę powieść traktować jako historię o dojrzewaniu, można ją odbierać jako opowieść o wojennej kampanii pełnej potyczek, walk i politycznych zawirowań. Można w końcu uznać, że to historia o przeznaczeniu, bo przeznaczenie jest wszystkim. Jedno jest pewne – książkę czyta się rewelacyjnie.

Bernard Cornwell, Ostatnie królestwo

Wydawnictwo Erica, il. stron: 534

Ocena: 6-/6