Drew Magary NIEŚMIERTELNOŚĆ ZABIJE NAS WSZYSTKICH

Ludzie kurczowo trzymają się życia na tym świecie. Od wieków próbujemy oszukać śmierć, wyrwać jej kolejny dzień, miesiąc czy rok. Obawę budzi jednak nie tylko koniec tego, co znane – przyzwyczajeni do polegania na sobie i samodzielnego podejmowania decyzji nie mniej boimy się okresu starczej niedołężności. To dlatego naukowcy na równi z poszukiwaniem lekarstwa na współczesne choroby starają się odnaleźć sposób na powstrzymanie naturalnego dla wszystkich żywych organizmów procesu starzenia. Czy jednak jesteśmy gotowi na życie bez końca już tu, na ziemi? 

W swojej debiutanckiej powieści „Nieśmiertelność zabije nas wszystkich” Drew Magary błyskotliwie porusza problem konsekwencji podarowania ludzkości takiego wątpliwego daru. Przypadkowe odkrycie genu odpowiadającego za starzenie pozwala amerykańskim naukowcom na przygotowanie nieskomplikowanej kuracji zatrzymującej biologiczny zegar organizmu. Początkowo ten lek na śmierć, jak ochrzciła go opinia publiczna, nie zostaje dopuszczony do masowego obrotu, kwitnie jednak rynek nielegalny, a pierwszymi beneficjentami kuracji są lekarze, bankierzy, prawnicy i biznesmeni. Jednym z takich wybrańców jest dwudziestodziewięcioletni nowojorski prawnik, John Farrell, którego poznajemy w 2019 roku w chwili, gdy udaje się kurację. Od tej pory John w formie swoistego pamiętnika rozpoczyna dokumentowanie zmian, jakie zachodzą w nim i w świecie, który nagle uwierzył, że może pokonać śmierć. 

Powieść podzielona jest na cztery części, przedstawiające wydarzenia rozgrywające się w latach: 2019, 2029, 2059 oraz 2079. Od pierwszych stron obserwujemy jak szansa na nieskończenie długą egzystencję rozpala emocje i pobudza ludzi do nierzadko drastycznych kroków. Podczas gdy zwolennicy kuracji coraz głośniej żądają jej upowszechnienia, przeciwnicy leku dopuszczają się aktów terroru na odpowiedzialnych za jego szerzenie. Początkowo tylko nieliczni przewidują zresztą konsekwencje kuracji, zwłaszcza że prohibicja odsuwa w czasie skutki globalne, takie jak przeludnienie, wyczerpywanie surowców i źródeł wody pitej czy kryzys systemu zabezpieczeń społecznych. Dość szybko jednak wśród klientów kancelarii pojawia się pierwszy efekt kuracji w postaci kryzysu instytucji małżeństwa. Po fali rozwodów pojawia się koncepcja małżeństwa cyklicznego – zawieranego tylko w celu odchowania potomstwa Ale czy można stworzyć prawidłowo funkcjonującą, kochającą się rodzinę, jeśli już z założenia układ jest tymczasowy? Choć sam John jest singlem, autor świetnie ukazuje nowe problemy, z jakimi borykają się małżeństwa, na przykładzie jego siostry. Wizja nieskończenie długiego życia w naturalny sposób wpływa także na religijność. A to nie jedyne następstwa powstrzymania procesu starzenia. 

Druga strona medalu to skutki nieśmiertelności dla jednostki. Tak John, uważnie obserwujący swoją powierzchowność oraz zmiany zachodzące w sposobie postrzegania siebie i ludzi wokół, jak i bohaterowie opowiadanych przez niego historii, uzmysławiają czytelnikowi takie przekleństwa wiecznej młodości, jak choćby trudność w budowaniu trwałych relacji i będącą jej konsekwencją samotność, utratę celu w życiu czy niedopasowanie młodego ciała do starzejącego się ducha. Świat pokolenia wybrańców nie przypomina zresztą raju. Następuje nie tylko znaczne rozwarstwienie ekonomiczne społeczeństwa, ale i codziennością stają się napaści na tle rabunkowym czy po prostu w celu okaleczenia i zastraszenia nieśmiertelnych. Wyczekane, wymarzone wieczne życie szybko staje się dla wielu jego beneficjentów nie do zniesienia – nieprzypadkowo zaledwie pięćdziesiąt lat po upowszechnieniu kuracji pojawia się dotowany przez państwo zawód serwisanta końcowego. 

Autor nie próbuje przewidzieć rozwoju technologicznego świata. Pojawiają się wprawdzie telefony kolejnych generacji czy elektryczne samochody, ale nawet uwzględniając zaabsorbowanie świata kwestią swoistej nieśmiertelności ukazany w książce postęp jest niewielki. Zamiast tego Magary stara się możliwie szeroko pokazać konsekwencje leku na śmierć tak dla bohaterów powieści, jak i globalnie (w tym sposób radzenia sobie rządów mocarstw z problemem przeludnienia). 

Przedstawieniu tematu z różnych perspektyw pomagają krótkie rozdziały, będące kolejnymi wpisami w pamiętniku - czasem przybliżają one zwykłe wydarzenia z życia Johna (jak wizyta u ojca czy spotkanie z dawną miłością), czasem zaś stanowią fragment artykułów prasowych czy znalezionych w Internecie wypowiedzi lub dyskusji. Główny bohater jest tylko kronikarzem, a decyzje, jakie musi podejmować, dotyczą losów jego, a nie świata, przez co jego relacja staje się dla czytelnika dużo bliższa, bardziej osobista. 

Ukazując katastrofalne skutki wynalezienia lekarstwa na śmierć „Nieśmiertelność zabije nas wszystkich” w trakcie lektury zmusza do ciągłej do refleksji nad tym, czy jesteśmy gotowi na wieczność tu na ziemi. To mocna, często emocjonująca książka w prosty i przystępny sposób pomagająca zmierzyć się z tym niełatwym tematem i rozważyć, czy podzielamy marzenie tylu ludzkich pokoleń o nieśmiertelności. Zanim naprawdę ktoś przypadkiem odkryje gen odpowiedzialny za starzenie i każdy z nas będzie musiał podjąć decyzję, czy kurczowe trzymanie się tego świata jest warte ceny, którą trzeba za to zapłacić.

Drew Magary, Nieśmiertelność zabije nas wszystkich

Prószyński i S-ka, 2012, il. stron: 464

Moja ocena: 5+/6