Steven Erikson OGRODY KSIĘŻYCA

Popioły już ostygły i otwieramy starą księgę.

Na jej zatłuszczonych stronicach chłodne słowa mówią nam o poległych, o imperium w rozkładzie. Ogień przygasł, jego blask i iskierki życia są już tylko wspomnieniem. Wzrok mi słabnie. Jaki jest kolor mych myśli, gdy otwieram „Księgę poległych” i wciągam głęboko w płuca woń historii? 

Posłuchajcie przeto słów, które przyszły z tym oddechem.

Te wciąż powracające opowieści mówią o nas wszystkich.

Jesteśmy powtórką historii, niczym więcej, a ona trwa bez końca, który jest wszystkim.

Tymi słowami Steven Erikson rozpoczyna „Ogrody Księżyca” - swoją pierwszą opowieść z cyklu Malazańska Księga Poległych, w którym polityczne intrygi i zbrojne kampanie śmiertelnych krzyżują się z planami bogów i ascendentów. Historia opowiadana w „Ogrodach...” w znacznej mierze obraca się wokół podboju Darudżystanu, ostatniego z Wolnych Miast. Nie jest to jednak opis bitewnych zmagań, a raczej misternie utkana sieć z często sprzecznych zamierzeń znacznej grupy bohaterów, której kunszt tak naprawdę widać dopiero po przeczytaniu ostatniej strony powieści. 

W otwarciu cyklu Erikson pokazuje, jakie możliwości daje pisarzowi z wyobraźnią konwencja fantasy. Obok bogów i ludzi występują tu ascendenci oraz cała gama oryginalnych nieludzi – od ras żyjących w czasie rozgrywanych wydarzeń, po wciąż mających znaczenie dla fabuły poprzednich mieszkańców ziemi. Jest tu naprawdę potężna magia o różnym pochodzeniu, i są boskie interwencje w świecie śmiertelnych, zmieniające układ sił. Sprzeczne interesy poszczególnych postaci, w tym wśród rozgrywających własne cele bóstw i ascendentów, przy powszechnym utrzymywaniu w tajemnicy własnych zamierzeń sprawiają przy tym, że często nawet samym bohaterom trudno jest odgadnąć, kto jest ich wrogiem, a kto sprzymierzeńcem. Pradawne moce, zapomniani bogowie, demony i smoki idealnie zostały połączone z ludzką działalnością w postaci militarnych czy skrytobójczych akcji oraz wielkiej polityki. Rozmach przedsięwzięcia, którego – jak się wydaje - „Ogrody księżyca” dają jedynie przedsmak, robi oszałamiające wrażenie. 

Wypadałoby powiedzieć kilka słów na temat głównych bohaterów, sęk jednak w tym, że trudno ograniczyć się do kilku imion, a wymienianie wszystkich postaci grających role niemal równorzędne dla toczącej się fabuły nie wydaje się celowe. Pomimo sporej ilości osób, każda z nich jest jednak tak zgrabnie wprowadzona, a potem tak spójnie i wyraziście wykreowana, że ryzyko czytelniczej pomyłki jest znikome. 

Wielość bohaterów w powiązaniu z mnogością snutych równolegle wątków i różnorodnością bytów o odmiennych możliwościach powoduje, że początkowo trudno się odnaleźć w wykreowanym przez Eriksona świecie. Nie ułatwia tego bynajmniej wszechwiedzący narrator, który po prostu opowiada – nie tłumaczy, nie przywołuje przeszłości, nawet nie ocenia, a tylko relacjonuje bieżące wydarzenia. Znajdujące się w książce dodatki (lista bohaterów, mapki oraz glosariusz) przez ogrom zawartych w nich informacji także początkowo bardziej mnie dezorientowały, niż wspomagały. Trzeba jednak Eriksonowi przyznać, że choć rzuca czytelnika na głęboką wodę, potrafi przykuć jego uwagę akcją poszczególnych, początkowo dość luźno powiązanych epizodów tak skutecznie, że chce się za nim podążać z ufnością, że lektura wynagrodzi konieczność większej koncentracji. 

Do sięgnięcia po pierwszy tom Malazańskiej Księgi Poległych skłoniły mnie entuzjastyczne opinie znajomych i świadomość, że choć cykl liczy aż dziesięć (coraz grubszych) tomów, jest już zamknięty. Idealne wyważenie proporcji między tym, co ludzkie, a tym co nadprzyrodzone, bogactwo przedstawionego świata, barwni bohaterowie i umiejętne stopniowanie napięcia tak w poszczególnych scenach, jak i w całej powieści sprawiły, że od książki naprawdę trudno mi się było oderwać nawet wtedy, gdy bardziej wydawało mi się, że zaczynam rozumieć, niż naprawdę wiedziałam, o co w tym wszystkim chodzi. Warto zadać sobie trochę trudu w odgadywaniu zamiarów poszczególnych postaci czy możliwości, jakie daje świat powieści, satysfakcja z lektury rośnie bowiem z każdą przeczytaną stroną, a po ostatnim zdaniu autentycznie żal opuszczać Imperium. Chyba nie muszę dodawać, że gorąco polecam?

Steven Erikson, Ogrody księżyca (wyd. 2)

MAG, 2012, il. stron: 608

Moja ocena: 5+/6