Stepan Chapman TROJKA

Mogłabym zacząć od tego, że znakiem firmowym „Uczty Wyobraźni” jest wymykanie się schematom i podziałom oraz pozytywnie rozumiana „dziwność”, ale poziom surrealizmu „Trojki” Stepana Chapmana to jednak coś więcej. Już pierwsze sceny dają przedsmak niecodziennych czytelniczych wrażeń: pustynię od wieków bez określonego celu przemierza troje niezwykłych wędrowców: ogromny brontozaur, stara Meksykanka i zautomatyzowany jeep. Nawiedzające pustynię burze piaskowe powodują, że umysły bohaterów bez ich woli i możliwości wyboru w tym zakresie zamieniają się ciałami. Jak się szybko okazuje, łączy ich przy tym coś więcej niż podróż przez pustkowia znaczone jedynie śladami dawnej ludzkiej bytności, stanowią oni bowiem kompletnie dysfunkcyjną rodzinę.

Wędrowcy kolejno, we śnie lub na jawie, przedstawiają historie ze swego dawnego życia. Malowane przez autora z ogromnym wyczuciem języka wizje przyszłości są sugestywne, niepokojące, przygnębiające a czasem wręcz psychodeliczne. Jednocześnie trudno uwierzyć we "wspomnienia", które są niespójne, a nierzadko wręcz sprzeczne z innymi opowieściami tej samej postaci. W odgadnięciu zagadki celowości wędrówki i prawdziwości tych tułaczych opowiadań pomaga prowadzony przez autora równolegle drugi wątek fabularny z udziałem aniołów, sygnalizując czytelnikowi niemal od początku, że w tym szaleństwie jest metoda. To właśnie on nadaje całej powieści odpowiednie tempo i kierunek, spajając dziwne, pełne surrealistycznych elementów opowieści w satysfakcjonującą całość.

"Wspomnienia" bohaterów ukazują nie tylko ich dziwne przeżycia, ale i ujawniają pogmatwane uczucia, jakie postaci do siebie żywią. Opowieści uzupełnione przez interakcje wędrowców „na jawie” składają się na obraz miłości, nienawiści, zazdrości i odrzucenia. Z jednej strony niezwykłe trio wędrowców wzajemnie się potrzebuje, z drugiej – trwanie w tym dziwnym układzie wyniszcza ich, prowadzi do obłędu, podejmowania prób samobójczych czy zabójstw. Niezwykła moc burzy piaskowych, które przywracają życia i zamieniają ciałami, rodzi w nich dodatkowo bezsilność wobec sytuacji, zdawałoby się,  bez wyjścia. 

„Trojka” to lektura nieszablonowa. Wiele w niej różnorodnych wizji dystopijnej przyszłości przedstawionych w formie snów i opowieści dziwacznych wędrowców, wiele emocji - zwłaszcza negatywnych, choć każdy gniew, złość, zazdrość, poczucie niezrozumienia czy odtrącenia wynika tu ze zranionej miłości. Przed zagubieniem sensu powieści jako całości chroni „Trojkę” równolegle prowadzony wątek, nadający fabule celowości i dynamiki. To dzięki niemu wszystkie elementy układanki stworzą ostatecznie spójną całość, choć – co należy podkreślić – jest to w pełni widoczne dopiero po zakończeniu lektury. Dziwna, niesamowita i bardzo wciągająca powieść. Nie muszę chyba dodawać, że mocno polecam.

Stepan Chapman, Trojka

MAG, 2011, il. stron: 236

Moja ocena: 6-/6