Ole Tornbjerg, Jeanette Øbro Gerlow KRZYK POD WODĄ

Na mapie kryminałów skandynawskich długo brakowało w Polsce duńskiego akcentu. Dwa wydawnictwa w tym samym czasie postanowiły wypełnić tę lukę powieściami otwierającymi nowe serie. Dziś słów kilka o bardzo dobrym debiucie Jeanette Øbro Gerlow i Ole Tornbjerga zatytułowanym "Krzyk pod wodą" – zwycięzcy konkursu wydawnictwa Politiken na najlepszy duński kryminał.

Mroźna aura, spowita śniegiem Kopenhaga i surowy krajobraz jej okolic znakomicie nadają się jako sceneria dla dochodzenia w sprawie tajemniczej śmierci powszechnie lubianego lekarza położnika, który – sądząc po ilości śladów noża – został zadźgany przed własnym domem w akcie wielkiej agresji. Takie morderstwo w niewielkiej Danii nie zdarza się zbyt często, dlatego od razu kompletnie absorbuje stołeczną policję. Traf chce, że dokładnie w tym czasie do wydziału kryminalnego dokooptowana zostaje Katrine Wraa, policyjny psycholog o bogatym doświadczeniu zawodowym w profilowaniu seryjnych zabójców dla angielskiej policji. Wprawdzie w założeniu Katrine ma wzbogacić tworzącą się dopiero jednostkę Task Force, przeznaczoną do walki z przestępczością zorganizowaną, jednak do czasu objęcia nowych obowiązków, w ramach zapoznawania się z pracą miejscowej policji, włączona zostaje do sprawy morderstwa położnika.

Narracja książki prowadzona jest dwutorowo. W przeważającej części czytelnik śledzi rozwój policyjnego dochodzenia, które dość szybko doprowadza bohaterów do zakrwawionego czeczeńskiego uchodźcy, posiadającego powód, aby mścić się na lekarzu. Dzięki opieszałości pracy laboratoriów, które na uzyskanie wyników badania DNA każą czekać tygodniami, policjanci nie mogą jednak spocząć na laurach i nadal kontynuują pracę, zmuszeni polegać na dedukcji, poszukiwaniu motywów i weryfikowaniu alibi. A podejrzanych jest kilku i bardzo długo brak jednoznacznej wskazówki, kto jest sprawcą. Tak jak być powinno, na ostatnich kilkudziesięciu stronach akcja dodatkowo przyspiesza i choć świadomość lektury początku serii nieco osłabia emocje związane z zagrożeniem życia głównej bohaterki, książka do końca trzyma w napięciu.

Wspólną cechą skandynawskich kryminałów – naturalnie poza sceną wydarzeń – jest silnie eksponowany wątek obyczajowy dotyczący głównych bohaterów. Tym razem, zamiast zmęczonego swoim losem alkoholika, autorzy proponują młodą psycholog na życiowym rozdrożu, która po kilkunastu latach spędzonych w drugiej ojczyźnie wraca do Danii, by zmierzyć się z wydarzeniami z przeszłości i silnym poczuciem winy. Jej policyjny partner, Jens Hogh, ma kompletnie inne problemy, bowiem zaledwie kilka lat wcześniej dowiedział się o tym, że posiada nastoletnią córkę i musi się nią zająć. Rozdarty między obezwładniającą miłością do dziecka a złością, usiłuje pogodzić stresogenną pracę z życiem rodzinnym, na żadnym odcinku nie tracąc kontroli.

Kolejna seria z udziałem profilera powtarza te same bolączki policyjnych psychologów: niedocenianie ich roli przez przynajmniej część policjantów, deprecjonowanie przydatności zawodowej, a nawet w ogóle inteligencji, a czasem wręcz utrudnianie wykonywania obowiązków służbowych. Znowu psycholog musi przekonać o swojej wartości grupę współpracowników. Plusem powieści jest ukazanie, niestety czasem w dość wykładowy sposób, że rola takiego psychologa to nie tylko profilowanie seryjnych zabójców, ale i profilowanie ofiar, obdukcja psychologiczna, kognitywna technika przesłuchań i profilowanie geograficzne. Wyraźnie widać, że w tej dziedzinie autorzy nie czują się jeszcze na tyle swobodnie, żeby ta treść naturalnie wynikała z fabuły, jak to ma miejsce z tematyką, nazwijmy to, okołoporodową. Dzięki temu, że Jeanette Øbro Gerlo jest położną, informacje o pracy szpitala położniczego, opiece nad ciężarnymi i kobietami po porodzie, a także poporodowa depresja stanowią po prostu część wydarzeń, a nie treść dialogów.

Pomimo tych drobnych uwag, "Krzyk pod wodą" jest pozycją naprawdę udaną i rozbudza apetyt na kolejne części serii. Pozostaje mieć przy tym nadzieję, że niezależnie od tego, czy autorzy zdecydują się na przedstawienie pracy jednostki Task Force, czy też w dalszym ciągu pozostaną w sferze przestępczości indywidualnej, Katrine jeszcze pełniej pokaże, na czym polega praca policyjnego psychologa, a duńskie realia życia codziennego będą stanowiły wartość dodaną do zajmującej kryminalnej intrygi.

Ole Tornbjerg, Jeanette Øbro Gerlow, Krzyk pod wodą

Insignis, 2012, il. stron: 408

Moja ocena: 4+/6

Recenzja ukazała się wcześniej w Gildii