Neil Gaiman NIGDZIEBĄDŹ

W wieczór przed wyjazdem do Londynu i czekającej tam kariery w ubezpieczeniach majątkowych, przypadkowo spotkana staruszka wywróżyła Richardowi Mayhaw, że czeka go podróż do tego miasta, ale innego niż jest znane, a wszystko zacznie się od drzwi – powinien uważać na drzwi. Dziwna przepowiednia utonęła w bezmiarze pijackich wrażeń tego wieczoru, a trzeba było o niej pamiętać i wystrzegać się drzwi.  Tylko czy ktokolwiek mógłby przewidzieć, że początek kłopotów stanowić będzie krwawiąca dziewczyna o imieniu Door, którą Richard znajdzie na chodniku i, wbrew rozsądkowi, zabierze do domu? Przez takie jednak lekceważenie dobrych rad staruszek traci się pracę, narzeczoną i dotychczasowe życie i trafia w sam środek niebezpiecznej historii w Londynie, jaki nie jest znany – Londynie Pod. 

Powieść "Nigdziebadź" powstała na podstawie serialu telewizyjnego, którego scenariusz był autorstwa Gaimana. Podczas lektury nie odnosi się jednak wrażenia, że to tylko opisane kadry filmu – jest spójna, kompletna. Choć lektura powieści nie budziła we mnie większych emocji, nie można odmówić Gaimanowi stworzenia nietuzinkowych bohaterów. Przede wszystkim wyróżnić należy dwójkę morderców, wędrujących przez czasoprzestrzeń za kolejnymi zleceniami: Croupa i Vandemara. To ujmujący swym oddaniem pracy faceci w czerni, którzy – dopóki otrzymują swoją porcję krwi i cierpienia innych - gotowi są na dostosowywanie planów do wciąż zmieniających się okoliczności, swą nieustępliwością, brutalnością i pogodą ducha raz po raz zaskakując czytelników. Poza nimi Richard spotyka w Londynie Pod całą gamę ciekawych postaci: od Markiza de Carabasa po prawdziwego anioła. Ich wzajemne relacje stanowią część łamigłówki, której rozwiązanie jest niezbędne, aby uchronić od niebezpieczeństwa Door, a Richardowi pozwolić na powrót do utraconego życia.  

Fabuła powieści ma formę questu: by osiągnąć powyższe cele Richard wraz z towarzyszami podróży pokonuje kolejne przeciwności, a trzeba odnajdywać miejsca i osoby, pozbyć się strasznej bestii, przetrwać okrutną próbę i nie dać się po drodze zabić. W tym wszystkim – na równi z czytelnikiem – główny bohater musi wciąż decydować komu i na ile można zaufać, co przy kolejnych zwrotach akcji wcale nie jest łatwym zadaniem. 

Poza stworzeniem plejady zapadających w pamięć bohaterów Gaiman świetnie oddał klimat i koloryt Londynu Pod. Czytając książkę oczyma wyobraźni widzi się mroczne krajobrazy, dziwną architekturę czy zatłoczone targowiska. To magiczne miejsce, niby odbicie Londynu Nad (czyli tego, który jest znany), w którym nazwy stacji metra (także te nieczynne) nabierają prawdziwego znaczenia, odpowiadając oznaczonej tak okolicy - przykładowo pod stacją Blackfriars można spotkać prawdziwych braciszków w czarnych habitach, a pałac anioła leży pod stacją Angel. Rządzące się kompletnie innymi zasadami krainy Londynu Pod są nawet dla ich mieszkańców szalenie niebezpieczne już zanim trafiają tu Croup i Vandemar. Dzięki takiemu umiejscowieniu akcji „Nigdziebądź” jest zatem takie, jak na tylnej okładce zapewnia wydawca: (całkiem) straszne i (bardzo) osobliwe - miało być także zabawne, ale poza dwójką makabrycznych morderców niewiele mnie tam bawiło.

„Nigdziebądź” to całkiem przyjemna lektura: urban fantasy osadzone we współczesnym Londynie, czy raczej pod nim, ciekawi bohaterowie (zwłaszcza szwarccharaktery) i dobrze prowadzona intryga ładnie się uzupełniają, dając całkiem klimatyczną całość. Do pełni szczęścia brakowało mi tylko emocji.

Neil Gaiman, Nigdziebądź

Nowa Proza, 2012, il. stron: 318

Moja ocena: 5-/6